Analoge camera controleren en testen voor gebruik

Toen ik mijn eerste analoge camera gebruikte had ik eigenlijk geen idee dat het verstandig is om deze vooraf te controleren. Ik stopte er gewoon een rolletje in en begon met fotograferen. Toen het eerste rolletje was ontwikkeld en ik de afdrukken in mijn handen had dacht ik in eerste instantie dat er niets aan de hand was. Tot ik mijn tweede rolletje erin stopte en er tijdens het maken van een foto met de selftimer achter kwam dat er iets niet helemaal goed ging. 

En toen pas kwam het besef dat analoge camera’s eigenlijk allemaal heel erg oud zijn waardoor de kans vrij groot is dat er misschien onderdelen niet goed werken. En dus ben ik op onderzoek gegaan voor mezelf naar hoe je het best je analoge camera kan controleren en testen voor gebruik. En wat blijkt? Dat is eigenlijk helemaal niet zo moeilijk! En daarom leg ik je graag uit hoe ook jij zelf kunt controleren en testen of je oude camera nog goed werkt om mee te kunnen fotograferen.

De buitenkant bekijken

De eerste stap voor het controleren van je analoge camera is het aandachtig bekijken van de buitenkant. Natuurlijk zijn de meeste analoge camera’s behoorlijk oud en hebben ze naar alle waarschijnlijkheid flink wat gebruikerssporen. Denk bijvoorbeeld aan de coating die op de randen heeft losgelaten. Dit is over het algemeen heel normaal en hoeft dan ook niet gelijk te betekenen dat er iets mis is met de camera. Waar moet je dan op wel letten? Voornamelijk op deukjes en grove krassen. Dit kan namelijk een teken zijn dat de camera ooit is laten vallen.

Onthoud dat ook een flinke deuk of diepe kras niet per definitie betekent dat de camera niet meer werkt. Het houdt alleen wel in dat je de camera goed moet testen voordat je er zomaar een rolletje in stopt. Een goed voorbeeld is deze Minolta SRT 101 van mijn vriend. Er zit een flink deuk aan de bovenkant, maar de camera functioneert nog uitstekend. Looks zeggen dus niet altijd alles 😉

De binnenkant van de voorkant controleren

Nadat je de buitenkant heb gecontroleerd is de volgende stap het controleren van de binnenkant. Ik begin zelf altijd met de binnenkant van de voorkant van de camera. Deze controleer je door de lens er af te schroeven en de spiegel te controleren. Ik kijk dan vooral goed naar de staat van de rubbers van de spiegel.

Deze rubbers zorgen er namelijk voor dat de klap van de spiegel tijdens het maken van de foto wordt gedempt. Bij oude camera’s komt het regelmatig voor dat deze rubbers beginnen af te brokkelen. Wanneer deze niet aan het afbrokkelen zijn is de binnenkant in principe goed. Wanneer de rubbers wel zijn begonnen met afbrokkelen is het verstandig om de binnenkant van de camera echt even goed te controleren op rommel en dit voorzichtig te verwijderen. Het vervangen van de rubbers is overigens niet heel erg duur. Je kunt het ook vrij makkelijk zelf doen. Het kost alleen wel een beetje tijd en concentratie.

Tot slot kun je het klappen van de spiegel nog even controleren door het maken van een foto zonder dat de lens erop zit. Het is verstandig om dit met verschillende sluitertijden te controleren, maar daarover leg ik straks meer uit.

De achterkant van de binnenkant camera

Als je de voorkant hebt gecontroleerd kan je doorgaan met het controleren van de binnenkant van de achterkant van de camera. Dit doe je door de achterwand te openen. Bij de meeste 35mm camera’s open je de achterwand door de linker knop bovenop de camera omhoog te trekken. Er zijn echter ook modellen waar een klein knopje aan de zijkant van de camera zit.

Het eerste wat je daarna doet is de binnenkant controleren op stof en krasjes. Ook het sluiterdoek moet je even goed naar kijken. Het sluiterdoek kan gemaakt zijn van stof of van metaal. Een stoffen sluiterdoek controleer je door te kijken of er geen kreukels en/ of gaatjes in de stof zitten. Er mag namelijk absoluut geen licht door de stof komen, anders kan het je filmrolletje flink verpesten. Je kunt controleren of de stof lichtdicht is door de camera tegen het licht in de houden en te kijken of er kleine gaatjes in het doek zitten. Wanneer er geen licht doorkomt en de doek kreukvrij is, kan je er vanuit gaan dat deze in een goede staat is.

Een metalen sluiterdoek kun je onder andere controleren door te kijken naar of het metaal nog mooi recht is en er geen deuken in zitten. Ook bij een metalen doek kun je de camera even tegen het licht inhouden om te kijken of er niet ergens licht tussendoor komt. Soms kan het doek verbogen of verschoven zijn en dat is natuurlijk iets wat je niet wilt hebben.

Als je het sluiterdoek hebt gecontroleerd op deukjes, gaatjes, kreukels en dergelijke dan is het belangrijk dat je ze nog even controleert met de sluitertijden. Maak een paar foto’s in verschillende sluitertijden met de achterkant open en kijk hoe het doek werkt. Let erop dat het doek niet blijft haken of hangen en dat deze nog steeds netjes blijft.

Het controleren van de filmgeleiders

Een belangrijk onderdeel van de camera is de filmgeleider. Als deze niet werkt dan kan je helemaal niets, dus controleer deze goed. Kijk of de geleider goed door draait wanneer je de camera opwind. Controleer ook de haakjes van de filmgeleider waarin je de filmrol bevestigd. Als deze zijn afgebroken werkt het namelijk niet meer en ook dat is iets wat je natuurlijk niet wilt hebben. Tot slot is het belangrijk dat je controleert of de terugspoelknop (film rewind button) goed werkt. Wanneer dit knopje niet werkt kan je de film namelijk niet terug rollen in de filmhouder. Dit kan resulteren in een film die scheurt doordat je met veel kracht de film probeert terug te rollen in zijn houder.

Mocht het gebeuren dat je al een rolletje hebt volgeschoten en er daarna pas achter komt dat de terugspoelknop niet werkt, open dan niet gelijk de camera om te kijken waarom het niet werkt! Je kunt het beste de film laten zitten totdat je in een donkere ruimte waar geen licht binnenkomt tot je beschikking hebt. Je kunt dan de camera in complete duisternis openen en het rolletje met de hand terug in zijn koker plaatsen. Het kost je wat werk, maar dan ben je in ieder geval niet al je mooie shots kwijt.

Het testen van de knopjes en self-timer

Wanneer je buiten- en binnenkant van de camera gecontroleerd hebt op bovenstaande onderdelen kan je verder gaan met het controleren van onder andere alle knopjes op de camera. Het verschilt heel erg per type camera wat voor functies er allemaal op zitten, maar ik behandel alle globale punten in dit artikel.

De sluitertijden

Voor het controleren van de sluitertijden kan je het beste de achterwand nog even open laten. De sluitertijden kunnen op twee manieren worden getest. Je kan ze controleren met de lens of zonder les. Het voordeel van het controleren zonder lens is dat je gelijk de spiegel kunt controleren. Je controleert de sluitertijden door iedere sluitertijd een paar keer achter elkaar te testen door de camera op te winden en een zogenaamde foto te maken. Het is belangrijk dat je iedere sluitertijd een aantal keer achter elkaar test, want zo kom je erachter of ie niet af en toe blijft haperen.

De meeste analoge camera’s krijgen bij een sluitertijd van 1/30e problemen. Controleer de langere sluitertijden een paar keer extra, dan weet je zeker of ze goed werken. Als je alle sluitertijden hebt gecontroleerd is het ook nog even goed om een eventuele bulb modus te checken.

Tijdens het controleren van de sluitertijden kan je ook gelijk de spiegel nog even controleren. Kijk of deze per sluitertijd goed omhoog klapt en weer terug. Als deze op een gegeven moment bijvoorbeeld niet meer terug klapt, dan weet je dat die sluitertijd (soms) kan haperen. Hetzelfde geldt ook voor het sluiterdoek. Kijk ook hier even goed naar tijdens het controleren van de sluitertijden. Als het doek hapert weet je namelijk ook gelijk dat daar iets mis gaat.

Het batterijcompartiment

Als je bovenstaande stappen hebt uitgevoerd ben je bijna klaar met het controleren en testen van je camera. Er zijn nog een paar kleine onderdelen die je kunt controleren en het batterijcompartiment is daar een van. Meestal bevind het batterijcompartiment zich onder de camera, maar er zijn ook camera’s zoals bijvoorbeeld de Canon A1 waar deze zich aan de voorkant bevind. Wat je even goed moet controleren is of alles in het compartiment schoon is. De contactpunten mogen geen groene of witte aanslag hebben. Hebben ze dit wel, dan kan je er eigenlijk niets meer mee. Wanneer ze een minuscuul klein beetje aanslag hebben, dan schijnt het te werken als je dit verwijderd met azijn via een wattenstaafje, maar van wat ik heb begrepen moet je daar wel voorzichtig mee zijn.

Verder is het uiteraard ontzettend belangrijk dat je het juiste batterijtje gebruikt. De batterij dient namelijk voor de lichtmeter. Wanneer je een verkeerde batterij gebruikt kan de meter in de war raken, waardoor je dus verkeerd metingen krijgt en dus uiteindelijk ook verkeerd belichte foto’s. Welk type batterij bij jouw type camera hoort is vaak op internet wel te vinden. Soms is het zo dat het batterijtje al niet meer in productie is, maar ook dan is er op internet vaak een goed alternatief te vinden.

Het controleren van de lenzen

Het controleren van het batterijcompartiment is zo’n beetje de laatste stap om te kijken of je camera (nog) goed genoeg werkt om mee te fotograferen. Wil je er zeker van zijn dat je foto’s mooi scherp worden dan kan het verstandig zijn om de lenzen van je camera ook nog even kort te controleren.

Je controleert een lens door onder andere even goed te draaien aan de focusring en de diafragmaring. Deze beide ringen moet soepel lopen.

Verder moet het glas van de lens nog mooi helder zijn. Let goed op schimmel, krasjes, spikkels en stof. Een beetje stof op de lens is niet erg. Dat kun je makkelijk verwijderen met speciale lens doekjes, maar als de lens aan de binnenkant veel stof bevat dan wordt het al iets lastiger.

Een beetje stof is niet perse erg, maar veel stof, schimmel, spikkels of krasjes ga je altijd terug zien op de foto. De lens zal dan helemaal uit elkaar gehaald moeten worden om te reinigen. Je kunt er voor kiezen om de uitdaging aan de te gaan en dit zelf te doen, maar je kunt het ook professioneel laten reinigen. Maar wanneer een lens erg smerig is ben je vaak goedkoper uit om simpelweg een nieuwe, schone lens via bijvoorbeeld marktplaats te kopen.

Voorbeeld van kleine stofjes in de lens. Deze doen nog niet zo heel veel kwaad, maar wanneer ze groter zijn kan het een probleem worden. 

Ready? Point, shoot!

En dit is hoe je globaal je analoge camera kunt controleren en testen op zijn werking! Uiteraard ben ik geen professional dus het kan voorkomen dat je camera ondanks al deze stappen alsnog niet goed werkt, maar dit is een mooie basis om je camera op het eerste gezicht te controleren voor gebruik.

Mocht je een camera hebben waarvan je niet zeker weet of deze goed werkt, dan kun je er ook altijd voor kiezen om deze naar een CLA punt te brengen. CLA staat voor Clean, Lubricate & Adjust en is eigenlijk een servicebeurt voor je camera. Er zijn in Nederland nog een aantal punten waar ze analoge camera’s voorzien van een CLA beurt. Zeker de moeite waard als je een mooie analoge camera eens goed wilt laten controleren en onderhouden.

Ik hoop dat je wat aan mijn artikel hebt gehad en mocht je nog onduidelijkheden of vragen hebben stel ze dan gerust in de comments!  

______________________________________________________________
De old school foto’s van de Minolta die ik voor dit artikel heb gebruikt zijn gescand uit een handleidingsboekje.