Logo Analoge Kiekjes Transparant
sluitertijd

Sluitertijd, wat is het en hoe werkt het?

“Welke sluitertijd kan ik het beste kiezen?” Het is één van de vragen die mij vaak worden gesteld op Instagram. Het antwoord daarop is echter niet in één keer te geven. Welke sluitertijd je het best kan kiezen hangt namelijk af van verschillende factoren. Om je toch een beetje te kunnen helpen met het kiezen van een juiste sluitertijd leg ik je in dit artikel uit wat sluitertijd nu precies is en hoe het werkt. 

Wat is sluitertijd?

Sluitertijd is de tijdsduur van het licht dat op je film valt wat in je camera zit. Het wordt ook wel belichting of belichtingstijd genoemd. De sluitertijd bepaald hoe lang het sluitergordijn open blijft staan om licht te registreren op je film frame. Niet alleen de hoeveelheid licht, maar ook de hoeveelheid details in een foto worden hiermee bepaald. Bij teveel en te weinig licht kan je namelijk veel details verliezen in een foto. Deze details vallen weg doordat delen in de foto te licht of juist te donker zijn. De sluitertijd is onderdeel van een zogenoemde belichtingsdriehoek. Deze bestaat uit sluitertijd, diafragma en ISO, maar hierover schrijf ik later nog een uitgebreid artikel. ?

Onderbelichting en overbelichting

Zoals ik zojuist al schreef kan een sluitertijd ervoor zorgen dat je foto teveel of juist te weinig licht registreert. Dit zit als volgt:

Een lange sluitertijd zorgt ervoor dat het sluitergordijn langer openstaat waardoor er meer licht wordt geregistreerd. Hoe langer de sluitertijd, hoe meer licht. Een te lange sluitertijd kan dus zorgen voor overbelichting.

Hieronder twee voorbeelden van overbelichte foto’s door het gebruik van een te lange sluitertijd. De foto’s zijn te licht, hebben weinig contrast en ogen flets door de overbelichting.

sluitertijd, overbelichting, analoge kiekjes
sluitertijd, overbelichting, analoge kiekjes

Een korte sluitertijd zorgt ervoor dat het sluitergordijn korter open staat waardoor er juist minder licht binnenkomt. Hoe korter de sluitertijd, hoe donkerder de foto. Een te korte sluitertijd kan juist weer zorgen voor onderbelichting.

Hieronder twee voorbeelden van onderbelichte foto’s door een te korte sluitertijd. Door de onderbelichting heeft de foto veel contrast. Schaduwen vallen hierdoor weg, omdat ze zich als het ware mengen met de omgeving. Daarnaast is er veel ruis zichtbaar.

sluitertijd, onderbelichting, analoge kiekjes
sluitertijd, onderbelichting, analoge kiekjes

Naast het registreren van de hoeveelheid licht heeft de sluitertijd ook invloed op beweging in je beeld. Een lange sluitertijd registreert meer beweging, omdat het beeld meer tijd krijgt om vastgelegd te worden. Een korte sluitertijd zorgt juist weer voor minder beweging. Het beeld krijgt minder tijd om licht te registreren waardoor een beeld sneller vastgelegd wordt en bewegingen bevroren worden.

Voorbeelden korte en lange sluitertijden

Om je een nog beter beeld te geven van wat sluitertijd precies doet heb ik een aantal voorbeelden bij elkaar gezocht. De voorbeelden die ik hier toon zijn deels door mijzelf gemaakt, maar ook deels door anderen! Ik heb zelf nog niet veel geëxperimenteerd met lange sluitertijden, vandaar dat ik enkele mede analoge fotografen heb gevraagd om voorbeelden. 😉

Korte sluitertijd

Hieronder voorbeelden van foto’s gemaakt met een korte sluitertijd. Korte sluitertijden zijn (vind ik) sluitertijden van 1/125e of hoger. Over het algemeen gaan de meeste analoge camera’s tot 1/1000e, maar volgens mij zijn er ook enkelen die al tot 1/4000e gaan.

Op alle foto’s zijn bewegende onderwerpen zichtbaar waarvan de beweging is bevroren. Van een draaiend reuzenrad, tot een wilde golf op het strand.

sluitertijd,  amsterdam, analoge kiekjes
Valencia, analoog, analoge kiekjes, sluitertijd

Voorbeelden lange sluitertijd

Hieronder een aantal voorbeelden van lange sluitertijden. Lange sluitertijden zijn (vind ik) sluitertijden vanaf 1/50e of lager. Over het algemeen gaan de meeste analoge camera’s tot een sluitertijd van 1, 5, 8, 10 of 30 seconden. Langere sluitertijden zijn bij sommige camera’s optioneel door de Bulb modus te gebruiken. Hierbij bepaal jij zelf hoe lang een sluitertijd maximaal duurt.

sluitertijd

Ik heb zelf nog niet veel analoog geëxperimenteerd met lange sluitertijden. dus via Instagram heb ik een paar voorbeelden van andere analoge fotografen gekregen. Deze foto’s zijn dus niet door mijzelf gemaakt. Klik zeker even op de afbeelding om de foto via de Instagram van de fotograaf te bekijken.

 
 
 
 
 
Dit bericht bekijken op Instagram
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Een bericht gedeeld door Monochrome_shutter (@monochrome_shutter) op

 
 
 
 
 
Dit bericht bekijken op Instagram
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Een bericht gedeeld door My Film Photography Journal (@analogmyke) op

 
 
 
 
 
Dit bericht bekijken op Instagram
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Een bericht gedeeld door Tim Verheijen (@timvrhn) op

 
 
 
 
 
Dit bericht bekijken op Instagram
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Een bericht gedeeld door Gestaltes (@gestaltes.analog) op

Wel of geen beweging zichtbaar

Behalve korte en lange sluitertijden zijn er ook nog een aantal sluitertijden die er net een beetje tussenin vallen. Althans, dat vind ik. Met er tussenin vallen bedoel ik dat het sterk afhankelijk is van de omgeving of er bijvoorbeeld wel of geen beweging zichtbaar is. Een goed voorbeeld zijn onderstaande foto’s die ik heb gemaakt in een bos. Beide foto’s zijn gemaakt met een sluitertijd van 1/35e, maar de ene foto is bewogen en de andere is gewoon scherp.

sluitertijd, analoge kiekjes

Wat ik met dit voorbeeld wil laten zien is dat het sterk afhankelijk is van hoe je een sluitertijd inzet of deze wel of geen beweging registreert. Waarschijnlijk heb ik tijdens de bovenste foto toch net een beetje mijn balans verloren of de foto genomen terwijl ik nog niet helemaal stil stond. Bij de tweede foto stond ik volledig stil en zo zie je dus hoe je met dezelfde sluitertijd twee verschillende soorten scherpte kan bereiken.

Nog een goed voorbeeld van beweging is onderstaande foto welke ik heb gemaakt tijdens een festival. De foto is gemaakt met een sluitertijd zo rond de 1/40 – 1/60. Het laser licht is prachtig scherp vastgelegd, terwijl de mensen licht bewogen zijn waardoor ze onscherper ogen.

sluitertijd, analoge kiekjes

Persoonlijk vind ik dit wederom een goed voorbeeld van hoe beweging geregistreerd wordt. Had ik dezelfde foto gemaakt met een snelle sluitertijd van 1/500e dan waren de lichten nooit zo mooi vastgelegd. Dit, omdat de beweging van het licht dan zou zijn bevroren en het licht dus minder intensief zichtbaar zou zijn geweest.

Tot welke sluitertijd kan ik uit de hand fotograferen?

Dit is wederom een vraag die mij regelmatig wordt gesteld. Mensen hebben niet altijd zin om een statief mee te sjouwen ondanks dat ze weten dat ze wellicht met donkere omstandigheden te maken zullen hebben. Per camera is het verschillend tot welke sluitertijd je uit de hand kan fotograferen. Dit heeft namelijk te maken met de beweging die de camera zelf maakt wanneer je een foto maakt. Een spiegelreflex camera heeft bijvoorbeeld meer ‘last’ van beweging door het klappen van de spiegel, dan een spiegelloze camera. Maar over het algemeen is de gouden regel voor uit de hand fotograferen met een spiegelreflex camera tot maximaal 1/60e. Voor spiegelloze camera’s is het over het algemeen tot 1/30e. Wil je zeker zijn dat er geen beweging in je foto zichtbaar is, dan zou ik in beide gevallen voor een sluitertijd van 1/125e gaan. Dan zit je altijd safe.

Reciprocity failure

Toen ik mijn blog ging schrijven kreeg ik van een mede analoge fotograaf de tip om vooral ook een stukje te schrijven over reciprocity failure. Een fout wat voor kan komen wanneer je analoog fotografeert met een lange sluitertijd. Nu moet ik zeggen dat deze kwestie mij net even iets te ver ging om hier uitgebreid uitleg over te geven. Dit, omdat ik zelf nog niet analoog gefotografeerd heb met lange sluitertijden en hier dus geen ervaring mee heb. Wie weet ga ik ooit in de toekomst alsnog een artikel over dit fenomeen schrijven, maar voor nu even niet. Wil je weten wat reciprocity failure precies is, dan kan het volgende artikel je wellicht helpen: https://filmphotographyproject.com/content/howto/2011/10/what-reciprocity-failure/.

Korte samenvatting

Tot slot nog even een korte samenvatting zodat je makkelijker kunt onthouden wat een sluitertijd precies doet.

– Lange sluitertijd: betekent een langere registratie van licht = meer licht en eventueel beweging in je foto.

– Korte sluitertijd betekent een kortere registratie van licht = minder licht en en eventueel bevroren bewegingen in je foto.


Vergeet zeker niet om gewoon lekker veel te experimenteren met sluitertijden. Hoe meer je uitprobeert, hoe sneller je zelf kan inschatten wat sluitertijden doen en welke de juist voor jou is. Maak bijvoorbeeld eens dezelfde foto met meerdere sluitertijden. Bijvoorbeeld 1/30, 1/60, 1/125 en 1/500. Gebruik bewegende onderwerpen zodat je het verschil ook echt duidelijk kan zien. Of beweeg zelf je camera, zoals ik heb gedaan bij de foto van het stoplicht in deze blog. ? Oefening baart kunst!

Ik hoop dat je nu iets meer duidelijkheid hebt gekregen over wat sluitertijd nu precies is en wat het doet. Mocht je toch nog vragen hebben of iets missen in dit artikel laat dit dan zeker weten in de comments! Zoals eerder genoemd zal ik ook nog een artikel schrijven over diafragma gevolgd door nog een artikel over de magische belichtingsdriehoek. Maar tot die tijd kan je lekker gaan oefenen met je sluitertijden. Succes!

Tini Groen

______________________________________________________________
Volg mij op Instagram & Pinterest!

Mijn foto’s zijn niet nabewerkt.

Gerelateerde artikelen

3 reacties

    1. Wauw heel gaaf Erik! Prachtig beeld! Alleen ik flits nooit/ heb er totaal geen ervaring mee. Dus daar een blog over schrijven zit er niet in. Maar mocht je het leuk vinden hier over te schrijven voor een gastartikel op mijn blog dan hoor ik het graag ?

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.